Historia odpadów

Śmieci1W starożytności śmieci stanowiły odpady naturalne, szybko rozkładające się i nie będące zagrożeniem dla środowiska. Porzucane były przez ludy koczownicze, które pozostawiały je w miejscu ostatniego pobytu, natomiast mieszkańcy osad i wiosek mieli większy problem. Zazwyczaj wyrzucali je za i przykrywali ziemią lub pozostawiali na ulicy. Skutkiem tego były podnoszące się grunty na terenach osad i miast, w przypadku Troi poziom podnosił się o 1 m w ciągu 100 lat.

W 320 r. p.n.e. w Atenach wydano rozporządzenie zakazujące zasypywania ulic odpadami i jednocześnie nakazujące ich zakopywanie lub wywożenie poza miasto do specjalnie przygotowanych do tego składowisk.

W okresie średniowiecza śmieci wyrzucano także na ulicę. W europejskich miastach ulice oczyszczane były przez chodzące po ulicach zwierzęta, głównie świnie, a także ptaki takie jak kanie i kruki, które zjadały większość z odpadków.

Następstwem takiego sposobu pozbywania się śmieci był rozwój myszy i szczurów w miastach, a w konsekwencji zwiększone występowanie i szybkie roznoszenie chorób na zwierzęta i ludzi.

W okresie XIX wieku coraz bardziej zarysowywał się już znany dzisiaj recykling. Wiele osób zajmowało się zbieraniem różnych przedmiotów i odpadków, które były sprzedawane oraz wykorzystywane do produkcji innych rzeczy. W 1883 roku pojawił się we Francji pierwszy kosz na śmieci.

W XX i XXI wieku odpady gromadzone były i są na wysypiskach śmieci umiejscowionych z dala od siedlisk ludzkich, jednak zbytnie nagromadzenie odpadów, często szkodliwych dla środowiska, rozkładających się przez kilkadziesiąt, a nawet ponad 100 lat, lat spowodował, że zaczęto na większą skalę zajmować się wykorzystaniem śmieci do ponownego ich przetwarzania na produkty użyteczne.

RODZAJE ODPADÓW KOMUNALNYCH I ICH WPŁYW NA ŚRODOWISKO NATURALNE

Plastik

Plastik

Przedmioty wykonane z tworzyw sztucznych zaśmiecają nasze środowisko od 100 do 1000 lat! Nie ulegną one rozkładowi pod wpływem wody, a do gleby przenikną z nich toksyczne substancje.

Średnio każdy z nas w jednym roku wyrzuca 66 plastikowych butelek, natomiast jako naród produkujemy rocznie 60 000 ton odpadów z samych jednorazówek (ok. 3 mln sztuk).
Recykling tworzyw sztucznych jest możliwy nawet w 60%, pozwala on na odzyskanie surowca do ponownego wykorzystania. Plastiki poddaje się też (w kontrolowanych ilościach) spalaniu z odzyskiem energii.

Tworzywa sztuczne znane potocznie plastikami, ich podstawowym składnikiem są naturalne i syntetyczne polimery powstające w wyniku przeróbki ropy naftowej, posiadających bardzo dużą masę cząsteczkową. Ich właściwości sprawiają, że w wielu zastosowaniach są nie do zastąpienia przez drewno, metal, ceramikę, kauczuk itp.

Jednak czas rozkładu, mogący wynosić nawet kilka tysięcy lat, w którym mogą uwalniać się do środowiska naturalnego szkodliwe związki, a także toksyczne substancje wydobywające się w procesie spalania tworzyw sztucznych powodują, że jako odpady są groźne zarówno dla środowiska jak i zdrowia oraz życia ludzi i zwierząt.

Najbardziej znane tworzywa sztuczne, stosowane w przemyśle:

– polichlorek winylu (PVC),

– polietylen,

– polistyren i pianka polistyrenowa.

Znanym tworzywem stosowanym w produkcji opakowań już od kilkudziesięciu lat jest politereftalan etylenu – PET. Jako odpady nie stanowią zagrożenia dla środowiska i ludzi, jednak ich duża ilość przyczynia się do zaśmiecania.

Nadają się do ponownego przetworzenia, w wyniku, którego uzyskuje się m.in.: włókna i przędze (np. dla przemysłu tekstylnego), płyty i folie (do formowania wszelkiego rodzaju tacek, pojemników i pudełek), meble, części wyposażenia wnętrz samochodów, żywice poliestrowe, oleje opałowe.

W krajach Unii Europejskiej: 40% tworzyw sztucznych wykorzystuje się na opakowania; 20% w budownictwie; 12% w elektronice i elektrotechnice oraz 7% w motoryzacji. Metoda spalania, również nie jest najszczęśliwszym rozwiązaniem ze względu na emisję toksycznych i rakotwórczych substancji, a zwłaszcza dioksyn. Wykorzystanie tych tworzyw jako surowiec do powtórnego wykorzystania to jak do tej pory najlepsze (chociaż bardzo kosztowne) rozwiązanie.

Jednorazówki, w które po kilka razy dziennie pakujesz swoje zakupy przy kasie nie znikną w procesie rozkładu za twojego życia – średni czas rozkładu foliowych woreczków wynosi od 100 – 120 lat.

RODZAJE TWORZYW SZTUCZNYCH:

1. Nadających się do recyklingu

-Polietylen (PE) i kopolimery oleinowe (w tym polietylen małej gęstości (LDPE) i polietylen dużej gęstości (HDPE) ) – folie giętkie do formowania toreb, opakowań termokurczliwych, rozciągliwych itp., pudełka, butelki, skrzynki, owinięcia, tuby, laminowanie innych materiałów, warstwa zgrzewalna w laminatach, itd.

-Politereftalan etylenu (PET) – folie sztywne do termoformowania (kubki, tacki, pudełka), folie giętkie (OPET) jako warstwy składowe laminatów, opakowania formowane wtryskowo (kubki, pudelka), butelki itd.

-Polipropylen (PP), w tym polipropylen orientowany (OPP) – folie sztywne do termoformowania (kubki, tacki, pudełka), folie giętkie w tym folie orientowane OPP do formowania torebek, opakowania formowane wtryskowe (kubki, pudełka, skrzynki) oraz jako warstwy laminatów itd.

2. Nie podlegających procesowi recyklingu:

-Polistyren (PS) – folie sztywne do termoformowania w tym orientowane (kubki, tacki, pudełka), kubki, tacki ze spienionego PS itd.

-Polichlorek winylu (PVC) – folie sztywne do termoformowania (kubki, tacki, pudełka), folie termokurczliwe i rozciągliwe, butelki, okienne ramy itd. Polichlorek winylidenu (PVDC) – stosowany jako warstwa barierowa w układach wielowarstwowych.

-Poliamid (PA), w tym poliamid orientowany (OPA) – folie giętkie jako warstwy składowe laminatów oraz warstwy folii wspólwytłaczanych itp.

-Poliwęglan (PC) – Butelki i inne opakowania formowane wtryskowo.

Szkło

Szkło

4000 lat to czas rozkładu szkła, chociaż właściwie raz wyprodukowane, nigdy nie ulegnie rozpadowi. Ważne jest natomiast, że może być przetwarzane nieskończoną ilość razy.

10 000 ton szkła trafi na wysypisko śmieci, jeżeli każdy Polak wyrzuci w ciągu roku jeden słoik po dżemie.

Szkło surowiec od wieków produkowany z naturalnych surowców, na jedną tonę szkła potrzebujemy 800kg piasku, 280kg wapnia, 230kg sody, 30kg kolorantów. Pomimo, iż podczas produkcji jednej tony szkła, otrzymamy 10m3 ścieków i zużyjemy ogromne ilości energii, powstałe z tego surowca opakowania uważane są za ekologiczne. Dzieje się tak, ponieważ szklane naczynia, butelki, słoiki doskonale nadają się do przechowywania produktów spożywczych, są nieszkodliwe i nie wchodzą w reakcje chemiczne z żadnymi substancjami. Stanowi bardzo dobry surowiec wtórny, ze względu na odporność na takie procesy jak biodegradacja, foto degradacja, rozpuszczanie w wodzie i utlenianie. Można z niego wytworzyć ten sam produkt lub użyć do produkcji innego, bez obniżania spadku wartości. Każda butelka po umyciu może być napełniana 1-krotnie, a po rozbiciu staje się pełnowartościowym surowcem, z którego wytapia się nowe wyroby – to materiał, który może być wykorzystywany nieskończoną ilość razy. Produkcja szkła ze stłuczki szklanej odbywa się w temperaturze 1300oC, gdy pierwotna produkcja wymaga 1500oC – daje to 30% oszczędność energii, ogranicza wydobycie surowców naturalnych a tym samym zmniejsza stopień dewastacji środowiska i zmniejsza o połowę zanieczyszczenia wody wykorzystywanej w procesie wytapiania szkła.

Szkło używane w recyklingu ma postać stłuczki szklanej.
Recykling szkła w stosunku do jego nowej produkcji wpływa na znaczne obniżenie zanieczyszczeń powietrza, użycia energii oraz zmniejszenie ilości odpadów.

Z stłuczki szklanej można wytwarzać butelki szklane, włókna izolacyjne, gresy do tynku, dodatki do mas ceramicznych, watę szklaną, wypełniacze do gum, farb, tworzyw biurowych i innych.

Należy zwrócić uwagę, iż wyprodukowane szkło nawet z upływem czasu już nigdy nie ulegnie rozkładowi!! Pamiętajmy o tym wyrzucając szklane opakowania do zwykłego kosza, z którego mogą trafić tylko na wysypisko śmieci.

Papier

Papier

Chusteczka higieniczna czy autobusowy rozkładają się 3 – 4 miesiące. Są one jednymi ze śmieci, które najczęściej zanieczyszczają nasze środowisko, ponieważ wyrzucamy je byle gdzie. Degradację biletu wydłuża jego grubość, farba i pasek magnetyczny.

Pamiętajmy, że aby wyprodukować 1 tonę papieru potrzeba aż 17 drzew. Jedno wydanie popularnej gazety wielonakładowej pochłania 4000 drzew!

Papier produkuje się z włókna celulozowego zawartego w drzewach. Wyprodukowanie 1 tony papieru powoduje ścięcie od 10 do 18 drzew, zużycie 7,6 tyś. KW, zanieczyszczenie 440 tyś. litrów wody. Dużo mniej kosztuje wyprodukowanie papieru z makulatury, który może być nie tylko papierem toaletowym czy pakunkowym, ale z powrotem czystą białą kartką papieru!! Pamiętajmy, iż włókna celulozowe, z których produkowany jest papier, są na tyle mocne, że mogą być nawet 6 razy powtórnie wykorzystane. Zbierając makulaturę dostarczamy fabrykom surowiec na papier, który zostanie wyprodukowany:

– bez konieczności ścinania drzew,

– przy użyciu mniejszej ilości wody (oszczędność 1,8 tyś. litra wody na każdy kilogram papieru – prawie cała wanna),

– zmniejszając zanieczyszczenie powietrza przez papiernie o 75%,

– przy mniejszej ilości odpadów (średnio 30% mniej zanieczyszczeń).

Ponowne wprowadzenie do obiegu stosu gazet o wysokości 125cm, oszczędza 6 metrową sosnę.

Zwróć uwagę by papier, który nabywasz nie był papierem kredowym (nie jest to wartościowy surowiec wtórny!) oraz na technologie jego produkcji, czyli jaką metodą został wybielony. Unikaj papieru bielonego przy użyciu dwutlenku chloru (metoda ECF). Istnieje już bardziej nowoczesna metoda uzyskiwania białego koloru papieru, jest nią bielenie bezchlorkowe (metoda TCF), wykorzystywany jest tu zamiast dwutlenku chloru mniej szkodliwy dla środowiska ozon.

Metale

Metale

80 do 100 lat trzeba, aby rdza zaatakowała stal pokrytą warstwą cyny i farby.

Aluminium rozkłada się wolniej (nawet 100 lat), gdyż jest mniej wrażliwe na korozję.
W Polsce zużywa się 400 mln puszek rocznie. 6 puszek to oszczędność energii równej spalaniu 1 litra paliwa.

Metale – wiele otaczających nas przedmiotów została wyprodukowana właśnie z tego surowca (pralki, kuchenki, rowery, samochody itp.), ale zajmijmy się metalami, które zbyt często trafiają do naszych koszy na śmieci. Są to przede wszystkim puszki po napojach. Materiał, z którego są produkowane to glin, jego łacińską nazwą jest aluminium. Czysty metaliczny glin (aluminium) powstaje z rudy boksytu. Aluminiowe puszki po raz pierwszy pojawiły się na rynku w 1960 r. -nikt nie przypuszczał, że czeka je taka światowa kariera. Ze względu na swoje właściwości glin jest coraz częściej wykorzystywany w przemyśle spożywczym. Nie ma bowiem innego metalu posiadającego tyle korzystnych cech: jest lekki, trudno ścieralny, nieprzepuszczający zapachu, substancji płynnych ani promieni (fal) świetlnych. Łatwo zmienia temperaturę i nie ulega korozji. Jednak produkcja aluminium
z boksytu pociąga za sobą duże zużycie energii. Powoduje również emisję szkodliwych substancji, zwłaszcza fluoru stanowiącego zagrożenie dla zdrowia ludzi (nadmiar fluoru ma także wpływ na degradację gleb i skażenie wód podskórnych). Na szczęście jest to produkt, który można odzyskać w procesie recyklingu! Produkcja aluminium ze złomu aluminiowego daje 96% oszczędności energii, ogranicza emisję toksycznych pyłów do atmosfery – zwłaszcza fluoru, obniża zanieczyszczenia wody o 97% i oczywiście pozwala na zmniejszenie ilości odpadów wywożonych na wysypisko.

Puszki aluminiowe mogą być ponownie wykorzystywane do produkcji kolejnych bez pogorszenia jakości metalu i przez prawie nieograniczoną ilość razy, co umożliwia oszczędzanie naturalnego aluminium, którego pozyskanie z nieodnawialnych złóż boksytu jest zarówno drogie jak i szkodliwe dla środowiska.

Na świecie zużywa się rocznie ok. 180 mld puszek aluminiowych, natomiast odzysk wynosi tylko ok. 5 %.

Wykorzystanie zużytych puszek do produkcji nowych zamiast produkowania nowego aluminium przyczynia się do znacznego zmniejszenia zanieczyszczeń wody i powietrza, a także zmniejszenia zużycia energii elektrycznej i oszczędności naturalnych złóż rud.

recyklingPONOWNE PRZETWARZANIE SUROWCÓW – RECYKLING

 

Nie wszystkich odpadów można uniknąć, tak jak nie wszystkie rodzaje produktów poddają się wielokrotnemu użyciu. Odpady, których nie da się uniknąć ani używać wielokrotnie, należy poddać segregacji, aby odzyskać te, które nadają się do ponownego przetworzenia, czyli recyklingu. Selektywna zbiórka odpadów i pozyskiwanie tą drogą surowców wtórnych stanowi podstawę racjonalnej gospodarki odpadami.

Jeżeli każdy Polak wyrzuci tylko jedną puszkę po piwie czy napoju, to w ciągu roku powstanie góra odpadów o objętości 90 tyś. m3 -jest to objętość przeciętnych 10 budynków szkolnych!

Uwaga! Do produkcji puszek aluminiowych zużywa się 14 razy więcej energii, a niżeli do produkcji szkła. Dlatego jeżeli masz wybór, wybierz opakowanie szklane -najlepiej jeżeli będzie to zwrotna butelka. Miej również świadomość, że w wielu krajach sprzedaż puszek aluminiowych do napojów jest obciążana wysokimi opłatami ekologicznymi. W Danii jest zabroniona.

Śmieci w Nowej WsiŚmieci w Nowej Wsi (fot.: Marcin Hałat)

W krajach wysoko uprzemysłowionych przeciętna rodzina wyrzuca ponad tonę śmieci rocznie. Większość śmieci to papier z opakowań i odpadki kuchenne. Wiele składników można włączyć do obiegu i ponownie wykorzystać.

Skład śmieci wyrzucanych przez przeciętną rodzinę:

  • papier i karton – 30%
  • odpadki kuchenne – 23%
  • szkło – 10%
  • metale – 9%
  • plastik – 5%
  • szmaty – 3%
  • pył – 10%
  • inne odpady – 10%

Czas rozkładu przykładowych produktów:

– materiał bawełniany – 1- miesięcy,
– chusteczki papierowe – 3 miesiące,
– skórka owocu – 6 miesięcy,
autobusowy -3-4 miesięcy,
– materiał wełniany – 1- lat,
– niedopałek papierosa – 1-10 lat,
– guma do żucia – 5 lat,
– odzież skórzana – 30-50 lat,
– puszka aluminiowa – 50-100 lat,
– woreczek z tworzywa sztucznego – 300 lat,
– butelka szklana – 4000 lat,
– puszka konserwowa – 10 lat,
– puszka po piwie -200-500 lat,
– butelka plastikowa -450 lat,
– ogryzek 5 tygodni,
– sznurek – 3-14 miesięcy,
– pomalowana deska – 13 lat,
– torba – 20-30 lat,
– skórka banana i pomarańcza- 2- 5 tygodni,
– skorupki po jajkach – 1-5 lat,
– gazeta – 1 rok,
– skóra – 50 lat,
– drewniane krzesło – 20 lat,
– pieluszka jednorazowa – pampers 300 lat!!!
– szklane naczynie 1.000.000 lat a może i dłużej!!!
– puszka aluminiowa- 80-100lat,
– torba plastikowa – 400lat,
– zapałka- 6 miesięcy,
– jednorazowa zapalniczka – 100 lat
– gumowa opona- 50-80lat,
– kawałek niemalowanego drewna – 10-15lat,
– papierek po gumie do żucia- 2 – 4 tygodni.

Czy wiesz, że…

• 100 ton makulatury = 90 ton papieru = 1700 drzew.

Statystyczny Polak zużywa rocznie blisko 63 kg papieru. Do recyclingu przekazuje średnio 36% zużywanego przez siebie papieru. Dla porównania w Austrii, Holandii i w Niemczech odzysk przekracza 70%. Znacznie lepiej niż w Polsce jest pod tym względem we wszystkich krajach Unii Europejskiej.

• 240 kg odpadów produkuje Polak w ciągu roku.

• 1 tona makulatury oszczędza 17 drzew.

• 10 000 ton szkła trafi na wysypisko śmieci, jeżeli każdy Polak wyrzuci w ciągu roku jeden słoik po dżemie.

• Każda szklana butelka ponownie wprowadzona do obiegu pozwala zaoszczędzić energię potrzebną do świecenia 100-watowej żarówki przez 4 godziny.

• W Polsce zużywa się 400 mln puszek rocznie. Można je wykorzystać powtórnie nieskończenie wiele razy! 6 puszek to oszczędność energii równej spalaniu 1l paliwa.

• 1 gram srebra zawarty w bateriach alkaicznych może skazić 1m3 ziemi.

Jeśli zainteresował Cię ten tekst przeczytaj również: Odpady

Źródło:
©pldocs.docdat.com 2012

Ten wpis został opublikowany w kategorii Aktualności, Ciekawostki, Inne, Społeczne, Urzędowe i oznaczony tagami , , , , . Dodaj zakładkę do bezpośredniego odnośnika.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Czas na wpisanie wyniku operacji minął. Proszę przeładować CAPTCHA za pomocą ikonki (strzałki).

*